Μία από τις σημαντικότερες εφευρέσεις ήταν ο τροχός, πού κυλώντας ποικιλόμορφα μέσα στον χρόνο έφθασε σε τέτοια επίπεδα χρήσης, πού και η πιο τολμηρή φαντασία δεν θα μπορούσε να προσεγγίσει, αφού ήταν το μέσο επιτάχυνσης της ανθρώπινης τεχνολογικής εξέλιξης.

Το Μάιο του 1882, ο τότε πρωθυπουργός Χ. Τρικούπης υπογράφει σύμβαση με την Ελληνική Εταιρεία Μεταλλουργείων Λαυρίου, σχετική με την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Αθήνας – Λαυρίου και μέσα σε τρία χρόνια παραδίδεται στο κοινό. Το 1885 εγκαινιάσθηκε η σιδηροδρομική γραμμή Αθήνα- Λαύριο, έτσι έφτασε το τρένο στα Μεσόγεια.

Από μνήμες ηλικιωμένων πληροφορήθηκα ότι την ημέρα των εγκαινίων όλοι οι κάτοικοι του Μαρκόπουλου πανηγύριζαν με ενθουσιασμό για το νέο μεταφορικό μέσο που σίγουρα θα άλλαζε την ζωή τους. Το τρένο θα μετέφερε σύντομα τα ευπαθή προϊόντα προς την Αθήνα (όπως το γάλα) και μικρές ποσότητες σε νταμιτζάνες όπως κρασί και λάδι .Τα κάρα θα συνέχιζαν να μεταφέρουν τον μούστο, το κρασί , και το άχυρο.

(Γέφυρα Θορικού 1888)

Το τρένο ξεκινούσε από την Ομόνοια στην οδό 3ης Σεπτεμβρίου (πλατεία Λαυρίου) και περνούσε από τους Αγ. Αναργύρους, Νέο Ηράκλειο, Χαλάνδρι, Σταυρό, Κάντζα, Γέρακα, Παιανία, Κορωπί, Μαρκόπουλο, Καλύβια, Κερατέα, Αγ Γιάννη (δασκαλιό) Θορικό, Λαύριο. Οι Μαρκοπουλιώτες τότε όταν ήταν να ταξιδέψουν για την Αθήνα μαζί με τα εμπορεύματα ετοίμαζαν και το ταγάρι με το κολατσιό τους, τυρί, αυγά κρεμμύδια, ελιές, κρασί. Όταν έφθαναν στην Κάντζα άνοιγαν το ταγάρι και ξεδίπλωναν την καρό πετσέτα του αργαλειού, με τα καλούδια. Οι μυρωδιές μέσα στον τρένο ανακατεμένες καταλαβαίνετε……, αποφάγια, εμπορεύματα, ιδρώτας. Όταν αποκαμωμένοι έφθαναν στο τέρμα , στην πλατεία Λαυρίου, έτρεχαν στην οδό Ίωνος όπου έτρεχε ένα ποταμάκι με πολλή πρασινάδα για να ανακουφισθούν Οι ατμάμαξες (με πρώτη ύλη κάρβουνο και νερό) της γραμμής Λαυρίου-Αθηνών, κινούσαν επιβατικά, εμπορικά και σκευoφόρα βαγόνια .Αρχικά τα επιβατικά στην πρώτη θέση είχαν ψάθινα αναπαυτικά καθίσματα, στην δεύτερη ξύλινα και στην τρίτη πάγκους, ενώ o πρώτος τους φωτισμός προήλθε από τα λαδοφάναρα.

Το 1944 οι Γερμανοί, κατέστρεψαν -για λόγους στρατηγικούς – σε πολλά σημεία τις γραμμές του σιδηροδρόμου και ολοκληρωτικά τις τροχιογέφυρες! Αποκαταστάθηκαν και ξαναδόθηκαν στην κυκλοφορία τον Μάιο του 1952 μαζί με τις μοντέρνες πλέον αυτοκινητάμαξες (Automotrices). Όμως αρχές του 1957 εγκαταλείφθηκαν ως «απόλυτα ασύμφορης εκμετάλλευσης» κι` ενώ υπήρχε αξιόλογη επιβατική κίνηση. Μία δεύτερη αιτία της καταργήσεως του οτομοτρίς, ήσαν όπως λένε, οι αντιδράσεις και μεθοδεύσεις των ιδιοκτητών λεωφορείων και φορτηγών της περιοχής των Μεσογείων που έκτοτε πήραν τα ινία της μεταφοράς επιβατών και εμπορευμάτων. Το 1957 που σταμάτησε η λειτουργία του σιδηροδρόμου, για εμάς τα παιδιά ήταν ένας τόπος για εξερεύνηση ,αφού ήταν αφύλακτο το υλικό που είχε απομείνει στην αποβάθρα και επάνω στις ράγες.

(Η αφετηρία του Λαυριακού σιδηρόδρομου 1920.Το Θηρίο έκανε τέρμα στην πλατεία Λαυρίου στην Αθήνα. Αρχείο Η Αθήνα μέσα στο χρόνο)

Τι τρελή διασκέδαση όταν ανεβαίναμε πέντε- δέκα μικρά παιδιά στο μικρό χειροκίνητο βαγονέτο, που χρησίμευε για την συντήρηση των σιδηροτροχιών. Ο κάθετος μοχλός με κίνηση εμπρός- πίσω σε ταξίδευε, στις κατηφοριές ξεφωνίζαμε χαρούμενοι, στις ανηφόρες κάποια παιδιά το έσπρωχναν. Κάθε φορά το ταξιδεύαμε και σε κάποιο γειτονικό χωριό, μέχρι που το κατάλαβαν οι γονείς μας ,και το κατέβασαν από τις ράγες .

(Σταθμός Μαρκοπούλου)

Μια τραγική ιστορία για το τραίνο, έχει καταγράψει ο Παιανιώτης γιατρός και συγγραφέας Γ Χατζησωτηρίου.

Ένας Μεσογείτης είχε ένα αμπελάκι κοντά στις γραμμές του τρένου. Σκάλιζε με την τσάπα γύρω από τα κλαδεμένα κούτσουρα του αμπελιού, «σήκωνε γκουλιουμάκια», δηλαδή μικρές γούβες, για να κρατάει το κούτσουρο το νερό της βροχής. Το μεσημέρι απόκαμε και έβγαλε το ταγάρι με το λιτό φαγητό του να φάει και κουρασμένος όπως ήτανε διάλεξε τις ράγες του τραίνου (που μόλις είχαν κατασκευασθεί για να περάσει το «θηρίο» όπως έλεγαν) και αποκοιμήθηκε. Όμως δεν πρόλαβε να απομακρυνθεί και το θεριό τον διαμέλισε.

Την άλλη μέρα στο σπίτι του πεθαμένου τον έκλαιγαν και μοιρολογούσαν. Πρώτη και καλύτερη η γυναίκα του, που προσπαθούσε να δικαιολογήσει τον πρόωρο χαμό του ,με το πιο κάτω μοιρολόι της.

«τα έρημα τα τραίνα, δεν πάνε στη γραμμή Μον’ πάνε κίθε- άντε (κείθε-δώθε) και κόψαν το νιερί (τον άνθρωπο)

Τι ακράτητο, τι μεταδοτικό γέλιο ήταν αυτό από τις θείτσες, αφού το «τρελό τραίνο πήγαινε δώθε –κείθε και κυνηγούσε τον άνθρωπο, ώσπου τελικά κατάφερε και τον διαμέλισε.

Σοφία Γκλιάτη- Χασιώτη